Phường Kinh Môn

CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM - 80 NĂM 

XÂY DỰNG,  CHIẾN ĐẤU, TRƯỞNG THÀNH (19/8/1945 - 19/8/2025)

I. LỊCH SỬ, Ý NGHĨA NGÀY TRUYỀN THỐNG CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM (19/8/1945); QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG, CHIẾN ĐẤU VÀ TRƯỞNG THÀNH CỦA LỰC LƯỢNG CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM 80 NĂM QUA.

1. Công an nhân dân Việt Nam ra đời, đấu tranh bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ

Đầu năm 1940, Trung ương Đảng chủ trương thành lập "Ban công tác đội" làm nhiệm vụ bảo vệ An toàn khu (ATK), bảo vệ cán bộ cao cấp của Đảng, giải thoát cán bộ khi bị địch bắt. "Ban công tác đội" được đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Trung ương, được trang bị vũ khí và huấn luyện về kỹ chiến thuật chiến đấu. Ngày 15/5/1945, Xứ ủy Bắc Kỳ thành lập "Đội danh dự trừ gian" do Xứ ủy trực tiếp chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ diệt trừ bọn Việt gian đầu sỏ và vũ trang tuyên truyền, chiến đấu khi cần thiết. 

Ngày 04/6/1945, Tổng bộ Việt Minh tuyên bố thành lập Khu giải phóng (Cao - Bắc - Lạng - Hà - Tuyên - Thái); đồng thời, công bố Mười chính sách lớn của Việt Minh. Ngay sau đó, các tổ chức "Đội trinh sát", "Đội hộ lương diệt ác" lần lượt ra đời cùng với "Đội tự vệ đỏ", "Ban công tác đội" và "Đội danh dự trừ gian" làm nhiệm vụ thủ tiêu lực lượng của phát xít Nhật, trừ khử bọn Việt gian, trừng trị bọn lưu manh, bảo vệ chính quyền cách mạng, thực hiện Mười chính sách lớn của Việt Minh. Đây là các tổ chức tiền thân của Công an nhân dân Việt Nam.

Ngày 19/8/1945, cuộc tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội; đồng thời với việc đập tan các cơ quan đàn áp của địch và thiết lập chính quyền cách mạng, các tổ chức đầu tiên của Công nhân dân được thành lập: Bắc Bộ lập Sở Liêm phòng, Trung bộ lập Sở Trinh sát, Nam bộ lập Quốc gia tự vệ cuộc. Các tổ chức đều có chung nhiệm vụ trấn áp bọn phản cách mạng, giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhân dân. Ngày 02/9/1945, lực lượng Liêm phòng đã tổ chức hộ tống, dẫn đường cho đoàn xe của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bảo vệ an toàn tuyệt đối cuộc mít tinh tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội.

Ngày 12/7/1946, Nha Công an Trung ương đã khám phá vụ án phản cách mạng ở số 7 phố Ôn Như Hầu (nay là phố Nguyễn Gia Thiều), Hà Nội; phối hợp với các lực lượng vũ trang và Nhân dân đồng loạt tấn công, bóc gỡ 40 trụ sở Quốc dân Đảng, bắt trên 100 tên phản động, đập tan âm mưu đảo chính, lật đổ chính quyền cách mạng của thực dân Pháp và bọn phản động. Đây là thành tích xuất sắc lớn đầu tiên trong công tác đấu tranh chống phản động của lực lượng Công an nhân dân, không chỉ đập tan âm mưu câu kết với đế quốc cướp chính quyền ở Hà Nội bằng một cuộc đảo chính của các phần tử phản động, mà còn góp phần làm rõ bộ mặt phản quốc của tay sai, nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân về chính sách đại đoàn kết dân tộc của Chính phủ, sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân.

2. Công an nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (12/1946 - 5/1954)

Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lực lượng Công an nhân dân đã cùng với quân và dân cả nước nhất tề đứng lên tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược. Với tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, lực lượng Công an xung phong Hà Nội và Công an các địa phương đã tham gia tiến công, tiêu diệt, vây hãm địch, bảo vệ an toàn các cơ quan chính quyền, đoàn thể, bảo vệ vận chuyển tài liệu, kho tàng, tài sản quốc dân và tản cư Nhân dân ra khỏi vùng có chiến sự.

Trong vùng địch tạm chiếm, Công an nhân dân đã xây dựng cơ sở nắm tình hình, tham gia diệt ác, phá tề, trừ gian, trấn áp bọn mật thám, phản động nguy hiểm, tổ chức nhiều trận đánh ngay trong lòng địch. Tổ Điệp báo A13 của Ty Điệp báo, Nha Công an Trung ương đã đưa người vào hàng ngũ địch, nắm được nhiều tin tức có ý nghĩa chiến lược phục vụ công tác đánh địch. Ngày 27/9/1950, tại vùng biển Sầm Sơn, Thanh Hóa, Tổ Điệp báo A13 đã sử dụng một khối lượng lớn thuốc nổ đánh đắm Thông báo hạm Amiôđanhvin (Thông báo hạm lớn nhất của Pháp ở Đông Dương lúc bấy giờ) diệt hơn 200 sỹ quan, thuỷ thủ và binh lính Pháp. Chiến công vang dội đó đánh dấu bước trưởng thành của Công an nhân dân và sự thất bại của các cơ quan tình báo, phản gián Pháp, đập tan âm mưu đánh chiếm vùng tự do Khu IV.

Trong vùng tự do và hậu phương căn cứ cách mạng, thực hiện chủ trương biến hậu phương địch thành tiền phương của ta, phát triển chiến tranh du kích, phá kế hoạch lập tề của địch, lực lượng Công an nhân dân dựa vào Nhân dân, đẩy mạnh các phong trào "Ba không", "Phòng gian bảo mật" góp phần đấu tranh chống hoạt động do thám, gián điệp và bọn phản động tay sai; phối hợp với các lực lượng vũ trang bẻ gãy nhiều cuộc càn quét của địch, bảo vệ hậu phương và khu căn cứ kháng chiến. 

Cùng với quá trình chiến đấu, công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân luôn được Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm, phát triển lớn mạnh không ngừng. Ngày 19/01/1946, Bộ Nội vụ ra Nghị định số 14-NV về tổ chức của Bộ Nội vụ, trong đó có Nha Công an làm nhiệm vụ phụ trách công việc trị an. Ngày 21/02/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 23-SL "Hợp nhất các Sở Cảnh sát và Liêm phòng toàn quốc thành Việt Nam Công an vụ". Ngày 18/4/1946, Bộ trưởng Bộ Nội vụ ký Nghị định số 121-NV/NĐ quy định tổ chức, nhiệm vụ của Việt Nam Công an vụ. Việc hợp nhất các lực lượng Liêm phòng, Cảnh sát, Quốc gia tự vệ cuộc và xây dựng tổ chức bộ máy là một sự kiện quan trọng, đánh dấu sự thống nhất về cơ cấu tổ chức bộ máy Công an trong cả nước, là cơ sở quan trọng để lực lượng Công an nhân dân thực hiện tốt nhiệm vụ giữ gìn trật tự, trị an. Tại kỳ họp từ ngày 27 đến ngày 29/8/1953, Hội đồng Chính phủ ra Nghị quyết đổi tên Thứ Bộ Công an thành Bộ Công an. Đây là sự kiện đánh dấu bước trưởng thành, lớn mạnh của Công an nhân dân Việt Nam.

3. Công an nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (5/1954 - 4/1975)

Ở miền Bắc, sau ngày hòa bình lập lại, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai ráo riết tuyển chọn, huấn luyện, sử dụng bọn tình báo, gián điệp cài cắm vào những địa bàn quan trọng về chính trị, kinh tế, quân sự và vùng mới giải phóng; chúng tung hàng trăm toán gián điệp, biệt kích móc nối với tàn quân phỉ và bọn phản động trong nước hòng gây chia rẽ, bạo loạn, lật đổ chính quyền cách mạng; sử dụng bọn tình báo, gián điệp, đặc vụ tiến hành các hoạt động chống phá công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế. Trước tình hình đó, lực lượng Công an nhân dân đã nhanh chóng chuyển hướng về tổ chức và hành động, tiến hành đấu tranh dập tắt các vụ nhen nhóm phản động và hoạt động gây bạo loạn của bọn phản cách mạng. Từ tháng 11 đến tháng 12/1959, lực lượng Công an nhân dân đã phối hợp với Quân đội nhân dân mở chiến dịch đập tan âm mưu gây bạo loạn, cướp chính quyền tại tỉnh Hà Giang, làm tan rã lực lượng phản động gồm 1.112 tên phỉ, tiêu diệt, bắt sống 152 tên, gọi hàng 139 tên, thu 335 súng các loại. Từ năm 1961 đến năm 1970, lực lượng Công an nhân dân đã đấu tranh bóc gỡ mạng lưới gián điệp cài lại của Pháp, bắt gọn hầu hết các toán gián điệp, biệt kích của Mỹ và bè lũ tay sai tung ra phá hoại miền Bắc, triệt phá 78 toán gián điệp, biệt kích, thu nhiều tấn vũ khí, chất nổ, phương tiện hoạt động. Bảo vệ tuyệt đối an toàn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cơ sở kinh tế, cơ quan, xí nghiệp, các công trình quốc phòng, an ninh, công trình văn hoá - xã hội, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tính mạng, tài sản của Nhân dân. Tổ chức cho Nhân dân đi sơ tán khỏi vùng có chiến sự ác liệt. Đấu tranh trấn áp, bắt giữ, xử lý hàng trăm tên tội phạm nguy hiểm. Kịp thời dập tắt các vụ cháy lớn, làm giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ gây ra, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa.

Ở miền Nam, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Cục và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, lực lượng An ninh miền Nam đã phát động sâu rộng phong trào “Bảo mật phòng gian”; phối hợp với các lực lượng vũ trang trên khắp các chiến trường, đồng loạt mở nhiều chiến dịch, bẻ gãy các cuộc tấn công, lấn chiếm, đưa kẻ địch vào tình thế bị động, bất ngờ, hoang mang, rối loạn và tan rã; bảo vệ tuyệt đối an toàn các cơ quan đầu não, chỉ huy chiến dịch, bảo vệ các cuộc hành quân, vận chuyển vũ khí, phương tiện, lương thực ra chiến trường; bảo vệ bí mật các kế hoạch và các mũi tấn công chiến lược. Lực lượng điệp báo, tình báo Công an nhân dân đã tiến sâu vào hang ổ của địch, thu thập, cung cấp nhiều tin tức tình báo có giá trị chiến lược, chiến thuật, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta lần lượt đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, tiến tới cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Năm 1961 - 1962, Thường vụ Trung ương Cục quyết định thành lập Ban bảo vệ An ninh Trung ương Cục; Ban bảo vệ An ninh Khu và các trung tâm huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ, với biên chế hàng ngàn cán bộ, chiến sĩ. Ngày 20/7/1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 34/LCT công bố Pháp lệnh Quy định nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng Cảnh sát nhân dân và Pháp lệnh Quy định chế độ cấp bậc sĩ quan, hạ sĩ quan Cảnh sát nhân dân. 

Những thành tích, chiến công của lực lượng Công an nhân dân trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã ghi tiếp vào truyền thống vẻ vang của lực lượng Công an nhân dân những trang sử vàng oanh liệt; hàng trăm tập thể, cá nhân cán bộ, chiến sĩ Công an được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và danh hiệu “Dũng sĩ diệt Mỹ”. Tiêu biểu như các đồng chí: Hồ Bá Thọ (Công an Quảng Bình), Nguyễn Văn Đẹp (Công an Long An), Nguyễn Thị Lý (Công an Quảng Trị), Phạm Thành Lượng (Trung đoàn 180, An ninh vũ trang miền Nam)...

4. Công an nhân dân Việt Nam trong những năm đầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (5/1975 - 12/1986)

Sau chiến thắng giải phóng đất nước công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân tiếp tục được Đảng, Nhà nước và Chính phủ quan tâm chỉ đạo. Tại phiên họp thứ nhất (từ ngày 03 đến ngày 06/6/1975), Quốc hội khóa V đã Quyết nghị hợp nhất Bộ Công an và Bộ Nội vụ, lấy tên là Bộ Nội vụ. Ngày 12/6/1981, Hội đồng Chính phủ ra Nghị định số 250/CP, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Nội vụ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng Công an nhân dân đã tích cực tham gia xây dựng và củng cố chính quyền cách mạng ở vùng mới giải phóng, tổ chức quản lý, cải tạo số ngụy quân, ngụy quyền, nhân viên của chế độ cũ, truy quét tàn quân địch. Đến tháng 7/1975, lực lượng Công an nhân dân đã tổ chức cho 1.036.181 đối tượng đăng ký trình diện, tập trung giáo dục dài hạn, ngắn hạn; đấu tranh làm tan rã các tổ chức FULRO, bắt hàng nghìn tên, bóc gỡ hàng trăm khung chính quyền ngầm của địch, thu 2.712 súng các loại; chủ động đấu tranh bóc gỡ toàn bộ mạng lưới gián điệp, tình báo của đế quốc Mỹ và tay sai cài lại theo kế hoạch hậu chiến; bắt gọn hàng trăm toán gián điệp, biệt kích của các thế lực thù địch từ bên ngoài xâm nhập vào Việt Nam; đập tan âm mưu và hoạt động của bọn phản động lưu vong xâm nhập móc nối với bọn phản động trong nước âm mưu gây bạo loạn, lật đổ chính quyền. 

Trong hai năm 1976 - 1977, lực lượng Công an nhân dân đã đấu tranh, khám phá tổ chức phản động “Mặt trận Quốc gia giải phóng Việt Nam”, bắt 1.395 tên, trong đó có nhiều thủ lĩnh tự phong, gồm “Quốc trưởng”, “Thủ tướng”, 57 tên chỉ huy cấp quân khu, sư đoàn, 519 tên chỉ huy cấp trung đoàn, tiểu đoàn, thu giữ 147 tấn vũ khí, 16 bộ điện đài, 2 tàu xâm nhập và khám phá 7 tổ chức phản động trong nước. Đặc biệt, trong bốn năm 1981 - 1984, lực lượng Công an nhân dân đã đấu tranh với tổ chức phản động do Lê Quốc Túy và Mai Văn Hạnh cầm đầu, bắt 146 tên, thu 143 tấn vũ khí, thu 300 triệu đồng tiền Việt Nam in giả, 16 điện đài, 2 tàu xâm nhập. Đây là thắng lợi to lớn, có ý nghĩa chiến lược, làm thất bại hướng tiến công chủ yếu của chiến thắng phá hoại nhiều mặt do các thế lực thù địch và phản động quốc tế gây ra. 

5. Công an nhân dân Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, phát triển đất nước (từ năm 1986 đến nay)

Trong bối cảnh chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, các thế lực thù địch, phản động ráo riết thực hiện âm mưu "diễn biến hòa bình" chống phá cách mạng nước ta; trên tinh thần "nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật", Đại hội lần thứ VI của Đảng (tháng 12/1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện nhằm đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng, tiếp tục phát triển đi lên.

Quán triệt quan điểm  đường lối của Đảng, Công an nhân dân chủ động tiến công, tích cực phòng ngừa, lấy phòng ngừa, giữ vững bên trong là chính, lực lượng An ninh nhân dân chủ động làm tốt công tác nắm tình hình từ cơ sở, từ sớm, từ xa, từ ngoài lãnh thổ quốc gia; triển khai quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ, kịp thời phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả âm mưu và hoạt động của các loại tình báo, gián điệp, các tổ chức phản động ở trong và ngoài nước và số đối tượng cơ hội chính trị; vô hiệu hóa các kế hoạch đưa người, phương tiện, vũ khí xâm nhập về nước hoạt động khủng bố, bạo loạn, phá hoại, phát triển lực lượng, tạo dựng "ngọn cờ", công khai các tổ chức chính trị đối lập; lợi dụng vấn đề tôn giáo, dân tộc để hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước Phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng nghiệp vụ, bảo vệ an toàn tuyệt đối các sự kiện chính trị, văn hoá, xã hội trọng đại của đất nước Chủ động phòng ngừa và liên tục mở nhiều đợt tấn công, truy quét tội phạm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức Điều tra, khám phá hàng vạn vụ án ma túy lớn, ngăn chặn và đẩy lùi tệ nạn xã hội, từng bước thiết lập lại trật tự an toàn giao thông; làm tốt công tác phòng cháy, chữa cháy; đẩy mạnh công tác đấu tranh chống tham nhũng, buôn lậu, gian lận thương mại, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, khám phá nhiều vụ án kinh tế lớn. Tổ chức đồng bộ, hiệu quả các mặt công tác, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đánh đúng, đánh trúng nhiều tổ chức và cá nhân phạm tội tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, tạo sức cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, góp phần bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, giữ vững ổn định chính trị - xã hội để phát triển đất nước Trong thời đại mới công an đã tiên phong triển khai thực hiện song hành Dự án cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Dự án sản xuất, cấp và quản lý căn cứ công dân, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội và chủ trương đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, hướng tới xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số. 

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhiều cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân đã không quản ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh vì nền độc lập, tự do, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, vì an ninh Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của Nhân dân. Ghi nhận những thành tích đó, Đảng, Nhà nước đã trao tặng lực lượng Công an nhân dân Huân chương Sao Vàng (năm 2000, năm 2015); Huân chương Quân công hạng Nhất (năm 2020); hàng nghìn tập thể, cá nhân được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý.

Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ nối tiếp xây đắp nên truyền thống vẻ vang của Công an nhân dân Việt Nam, đó là:

- Tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

- Không quản ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì nền độc lập, tự do, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, vì an ninh, trật tự của Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của Nhân dân.

- Gắn bó mật thiết với Nhân dân, vì Nhân dân mà phục vụ, dựa vào Nhân dân để làm việc và chiến đấu thắng lợi.

- Không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, tư cách người Công an cách mạng; nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, chủ động, mưu trí, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

- Nội bộ đoàn kết thống nhất, kỷ luật nghiêm minh, thương yêu đồng đội; phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với Quân đội nhân dân và các ngành, các lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ.

- Nêu cao tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng, có nghĩa, có tình, phục vụ sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần bảo đảm an ninh trong khu vực và trên thế giới.

II. SỰ RA ĐỜI VÀ KẾT QUẢ 20 NĂM THỰC HIỆN NGÀY HỘI TOÀN DÂN BẢO VỆ AN NINH TỔ QUỐC (2005 - 2025)

1. Sự ra đời của Ngày hội Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

 Ra đời trong những ngày bão táp của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, tuy còn non trẻ song lực lượng Công an nhân dân đã quán triệt và vận dụng sáng tạo các quan điểm, đường lối quần chúng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, dựa vào Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc, lực lượng Công an nhân dân luôn tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân hăng hái tham gia các tổ chức như: “Việt Dũng thanh niên đoàn”; “Việt nữ đoàn”; “Cảnh sát danh dự không lương”,... làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự, bảo vệ an toàn Lễ Tuyên ngôn độc lập và chính quyền cách mạng non trẻ. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng Công an nhân dân đã phối hợp chặt chẽ với Quân đội nhân dân, đoàn, hội kháng chiến, tham mưu với Đảng, Chính phủ chỉ đạo, tổ chức vận động nhân dân thực hiện cuộc vận động với khẩu hiệu “Ba không”, nội dung phù hợp với đặc điểm từng vùng, miền chiến lược. Ở căn cứ địa Việt Bắc và vùng tự do là “không nghe, không biết, không thấy”; ở vùng tạm bị chiếm là “Không làm việc cho địch, không bán lương thực cho địch, không chỉ đường cho địch”; ở Nam Bộ, phát động nhân dân tham gia phong trào “Ngũ gia liên bảo” để bảo vệ an ninh, trật tự thôn, xóm. Thông qua các cuộc vận động đã nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng cho nhân dân, bưng bít tai mắt quân thù và nhanh chóng phát triển ra toàn quốc thành phong trào “Phòng gian bảo mật” với các nội dung: Bảo vệ bí mật, tài sản của Đảng, Nhà nước, bảo vệ nội bộ, bảo vệ trị an xã hội. Qua thực hiện, nhân dân đã giúp lực lượng Công an nhân dân phát hiện, đấu tranh ngăn chặn kịp thời các hoạt động phá hoại của địch và âm mưu lập “Xứ Nùng”, “Xứ Thái”, “Xứ Mường” tự trị... ở miền núi phía Bắc; lập “Nước Tây kỳ tự trị”, “Nước Nam kỳ tự trị” ở phía Nam, góp phần làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (ngày 07/5/1954). Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, lực lượng Công an nhân dân đã tham mưu phục vụ Đảng, Chính phủ, Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo, tổ chức vận động nhân dân tích cực tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Ở miền Bắc, Trung ương phát động phong trào “Bảo vệ trị an” trong nhân dân và mở cuộc vận động “Bảo mật phòng gian” trong các cơ quan, xí nghiệp. Ở miền Nam, Trung ương Cục miền Nam đã chỉ đạo đẩy mạnh phong trào “Bảo mật phòng gian” ở cả ba vùng chiến lược và thành lập “Hội đồng bảo vệ an ninh xã, ấp”. Các phong trào “Bảo vệ trị an”, “Bảo mật phòng gian” phát triển mạnh mẽ, gắn kết với phong trào thi đua lao động sản xuất, xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng ở miền Nam. Nhiều điển hình tiên tiến xuất hiện, như các xã: Yên Phong (Ninh Bình), Hưng Khánh (Yên Bái), Thanh Bình (Lào Cai), Quang Chiểu (Thanh Hóa), Khối 30, khu Đống Đa (Hà Nội)...

     Đất nước thống nhất, lực lượng Công an nhân dân đã tham mưu với Đảng,
Nhà nước thống nhất các phong trào, cuộc vận động nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trong toàn quốc thành Phong trao "quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc”. Công an các cấp đã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các ban, ngành, đoàn thể tham mưu, phục vụ cấp ủy, chính quyền tổ chức phong trào với nhiều nội dung, hình thức đa dạng, phù hợp với điều kiện thực tế, vận động thu hút được đông đảo quần chúng nhân dân tích cực tham gia. Nhiều mô hình, tấm gương tiêu biểu, điển hình tiên tiến được nhân rộng; phát huy, khơi dậy sức mạnh, tiềm lực to lớn của nhân dân trong phòng ngừa, tấn công, trấn áp tội phạm, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

     Phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc gắn liền với sự ra đời, xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của lực lượng Công an nhân dân qua các thời kỳ. Lực lượng Công an nhân dân trong cả nước đã làm tốt công tác tham mưu, phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia vào sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, do đó ngày 13/6/2005 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 521/2005/QĐ-TTg lấy ngày 19 tháng 8 hằng năm là “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” cũng là ngày truyền thống của lực lượng Công an nhân dân. Đây là sự kiện có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, nâng cao ý thức trách nhiệm của các tầng lớp xã hội trong sự nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc và xây dựng lực lượng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; phát huy tinh thần cảnh giác cách mạng của các tầng lớp trong xã hội, đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ ninh Tổ quốc, kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch và tội phạm, bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội.

2. Thành tựu đạt được trong 20 năm thực hiện ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc

     Trong 20 năm qua, Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã thực sự đi vào cuộc sống, trở thành ngày hội của Nhân dân, góp phần quan trọng, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

     Bộ Công an đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, như: Hướng dẫn số 72HD/BCA (V11) ngày 01/8/2005, Hướng dẫn số 05/HD-BCA-V05 ngày 26/5/2020, Hướng dẫn số 21/HD-BCĐ ngày 04/11/2022 của Ban Chỉ đạo “Thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” Trung ương để hướng dẫn tổ chức Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Hằng năm, Bộ Công an, Ban Chỉ đạo thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đều ban hành Kế hoạch tổ chức “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” để các đơn vị, địa phương triển khai thực hiện. chỉ đạo thực hiện các văn bản chỉ đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, trọng tâm là: Nghị quyết Trung ương 8 (khoá IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Kết luận số 86-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục triển khai thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về “Tăng cường lãnh đạo công tác bảo đảm ANQG trong tình hình mới”, Chỉ thị số 48-CT/TW của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới và Chỉ thị số 09-CT/TW của Ban Bí thư về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”, Kết luận số 44-KL/TW ngày 22-01-2019 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới"; Kết luận số 13-KL/TW, ngày 16-8-2021 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 48-CT/TW, của Bộ Chính trị khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; Kết luận số 15-KL/TW, ngày 30-9-2021 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 46-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới...

     Cấp ủy, chính quyền các cấp đã xác định phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là cơ sở rất quan trọng để xây dựng “thế trận lòng dân”, thế trận an ninh Nhân dân, nền an ninh Nhân dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân, nền quốc phòng toàn dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước; việc duy trì và nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” là trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp, trước hết là người đứng đầu; đây là biện pháp cơ bản, quan trọng để đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Lực lượng Công an nhân dân đã chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các ban, ngành, đoàn thể, tham mưu với cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo “Phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” ban hành kế hoạch, hướng dẫn nội dung, hình thức, thời gian tiến hành tổ chức “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” hằng năm gắn với các hoạt động xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc và kỷ niệm Ngày truyền thống Công an nhân dân. Các tổ chức đảng, chính quyền, Ban Chỉ đạo “Phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” và công an các cấp đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tổ chức xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; xây dựng, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến.

     Cả nước đã xây dựng được 4.793 mô hình trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc với nhiều hình thức hoạt động hiệu quả. Nhiều mô hình, điển hình tiên tiến theo hướng tự quản, tự phòng, tự bảo vệ, tự hòa giải từ cơ sở, có tính xã hội hóa cao, được triển khai thực hiện ở hầu hết các địa phương trong cả nước, được Nhân dân tham gia tích cực và đem lại hiệu quả thiết thực. Tiêu biểu là các mô hình: “Liên kết xây dựng vùng giáp ranh an toàn về an ninh trật tự”; “Khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục an toàn về an ninh trật tự”; “Dòng họ, tộc họ tự quản về an ninh trật tự”; “Tổ, nhóm liên gia tự quản về an ninh trật tự”, “Camera phòng, chống tội phạm”,.... Đặc biệt đã có nhiều mô hình đáp ứng yêu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19, như “Tổ Covid-19 cộng đồng” tại tỉnh Vĩnh Phúc; “Vùng xanh an toàn” tại thành phố Hà Nội; “Tự quản, tự phòng, chống Covid-19” tại tỉnh Hà Nam..hơn 900 mô hình dân vận khéo và hàng nghìn mô hình đang đăng ký xây dựng, tiêu biểu là: mô hình “Giới thiệu việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số" của Công an tỉnh Đăk Nông, "Tăng cường tuyên truyền, vận động số đồng bảo dân tộc Mông đã cam kết từ bỏ không tin, không theo tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Mình" của Công an tỉnh Tuyên Quang, “24h trải nghiệm” của Công an tỉnh Nghệ An...Từ đó, vận động được đông đảo tầng lớp Nhân dân tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội; cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ người lầm lỗi tại gia đình và cộng đồng dân cư; giữ gìn trật tự công cộng; an toàn giao thông; phòng, chống cháy nổ; cứu nạn, cứu hộ; tham gia xây dựng khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục “an toàn về an ninh, trật tự”; tham gia xây dựng tổ chức đảng, chính quyền, các lực lượng vũ trang, các tổ chức chính trị - xã hội trong sạch, vững mạnh. Nhân dân đã cung cấp cho lực lượng Công an nhân dân và các cơ quan chức năng hàng triệu nguồn tin có giá trị, giúp phát hiện, điều tra, xử lý nhiều vụ phạm tội, nhất là các vụ án tham nhũng, các vụ án về tội phạm ma túy, mua bán người..

     Tổ chức Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc góp phần xây dựng đảng, chính quyền, lực lượng Công an và lực lượng nòng cốt tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở trong sạch, vững mạnh. Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc là kết quả từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền, sự tham gia tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, trong đó lực lượng Công an nhân dân làm tham mưu nòng cốt và sự tham gia tích cực của đông đảo các tầng lớp Nhân dân. Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc góp phần xây dựng, củng cố hệ thống chính trị, tăng cường mối quan hệ giữa Nhân dân với cấp ủy đảng và chính quyền, nhất là ở cơ sở. Thông qua phong trào, hệ thống chính trị (nhất là cấp cơ sở) có điều kiện đánh giá khách quan, toàn diện công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện; kịp thời khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng gắn với thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, cải cách thủ tục hành chính, thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước của chính quyền cơ sở. Các mô hình phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc còn là địa chỉ tin cậy, môi trường đào tạo, rèn luyện các thế hệ cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân, tạo nguồn cho lực lượng nòng cốt làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở và cán bộ các ngành, đoàn thể, công chức xã, phường, thị trấn... Thông qua hoạt động của phong trào, người dân trực tiếp đóng góp ý kiến xây dựng cấp ủy, chính quyền, lực lượng Công an nhân dân và các tổ chức quần chúng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở cả về tư thế, lễ tiết, tác phong, thái độ phục vụ Nhân dân..., giúp hệ thống chính trị cơ sở ngày càng trong sạch, vững mạnh.

     Đặc biệt, với sự quan tâm chỉ đạo của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an và sự tham mưu, chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền các cấp, từ năm 2022 trở lại đây, công tác tổ chức Ngày hội tại cơ sở đã được các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư Trung ương Đảng, lãnh đạo Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an rất quan tâm, hầu hết các địa phương trên cả nước đã được các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các cơ quan ở Trung ương về dự, tặng quà cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, ở địa phương các Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc trung ương đã cử các đồng chí trong Ban thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy, lãnh đạo các sở, ban, ngành của địa phương về dự và chỉ đạo, động viên phong trào ở cơ sở; tạo nên khí thế vui tươi, phấn khởi của Ngày hội lan tỏa trong Nhân dân khắp cả nước. Hàng trăm nghìn suất quả có giá trị hàng chục tỷ đồng đã được trao tặng cho các cá nhân, gia đình chính sách, gương điển hình tiên tiến, các mô hình hoạt động hiệu quả tạo nên khí thế thi đua sôi nổi đúng với ý nghĩa Ngày hội thực sự là ngày hội của Nhân dân.

     Có thể khẳng định gần 20 năm qua, các đơn vị, địa phương đã tổ chức triển khai, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả thiết thực Quyết định số 521/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, các hoạt động tiến tới Ngày hội được tổ chức thường xuyên, liên tục, rộng khắp trong toàn quốc, được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, đồng tình ủng hộ của các ban, ngành, đoàn thể. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã có nhiều chuyển biến quan trọng, được đông đảo cán bộ và các tầng lớp Nhân dân tham gia; nhiều mô hình, điển hình tiên tiến được nhân rộng, nhiều vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự đã được phát hiện kịp thời giải quyết ổn định ngay tại cơ sở... Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, ý thức cảnh giác cách mạng, tinh thần làm chủ trên mặt trận bảo vệ an ninh, trật tự của đông đảo cán bộ, đảng viên và Nhân dân; vì thế, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã được phát triển cả bề rộng và chiều sâu, bước đầu khắc phục được những yếu kém về vận động nhân dân tham gia bảo vệ an ninh, trật tự. Từ việc nhận thức, tổ chức các hoạt động “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đến trách nhiệm của các cấp uỷ, chính quyền, các ngành, đoàn thể đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nội dung và cách thức tổ chức phong trào theo ý nghĩa của Ngày hội có nhiều sáng tạo, đa dạng, phong phú với sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân. Đã chú trọng công tác tuyên truyền về nội dung, ý nghĩa của phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, biểu dương khen thưởng các điển hình tiên tiến và trao tặng “Kỷ niệm chương bảo vệ an ninh Tổ quốc” cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở các cấp, các ngành và lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Qua đó, “Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” đã và đang thực sự đi vào thực tiễn, góp phần tích cực trong việc thu hút cả hệ thống chính trị, các đoàn thể quần chúng và đông đảo Nhân dân tích cực tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, phục vụ tốt cho yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương.